Tv-nieuws besteedt bijna dubbel zoveel aandacht aan protestacties als in 2003
De zendtijd die de 19-uur-journaals op Eén en VTM aan protestberichtgeving spenderen, is sinds 2003 bijna verdubbeld. Dat besluiten politicologen van de UAntwerpen in een nieuw onderzoek. De klimaatmarsen in 2019 veroorzaakten de grootste piek.
De wetenschappers analyseerden alle 19-uur-journaals tussen januari 2003 en maart 2021 en concluderen dat het op vijftien procent van alle nieuwsdagen over protest ging. «Protest staat constant op de nieuwsagenda. Sterker nog, de aandacht voor protestacties verdubbelde bijna de afgelopen decennia.» De politicologen vinden dat een goede zaak. «Protest is onmisbaar in een gezonde democratie. Het geeft een stem aan de burger en is vaak de start van een politiek debat», stellen ze.
De onderzoekers merken verschillen tussen de uitzendingen op Eén en VTM. Het Journaal besteedde in totaal ongeveer 30 uur zendtijd aan protestnieuws, bij VTM Nieuws was dat 23 uur. Eén had net iets meer aandacht voor protest rond werkomstandigheden, migratie en burgerrechten, terwijl VTM de klimaatmarsen wat meer in de kijker plaatste.
Youth For Climate
In 2019 was er een uitzonderlijke piek in protestnieuws. «In dat jaar wisten de klimaatmarsen van Youth For Climate zo’n 70 procent van het protestnieuws voor zich te winnen», zegt onderzoekster Luna Staes. Daarnaast kaapten de vakbondsacties tegen de besparingen van de regering Michel (2014) en de Black Lives Matter-betogingen (2020) de meeste zendtijd weg.
Vakbondsvoorzitters Rudy De Leeuw (1.108 seconden) en Marc Leemans (593 seconden) en Youth for Climate-aanvoerster Anuna De Wever (844 seconden) vergaarden de meeste spreektijd van iedereen. «Politici, naar wie het protest vaak gericht is, krijgen minder kans om te reageren. Zij kregen respectievelijk zestien procent en negentien procent van de spreektijd op Eén en VTM», vult onderzoekster Ine Kuypers aan.
Vreedzaam
Welke betogingen het nieuws halen en welke niet hangt onder meer af van de deelnemersaantallen. «Protesten met 10.000 deelnemers of meer kregen gemiddeld bijna 164 seconden meer zendtijd en schopten het sneller tot hoofdpunt van het nieuws», zegt onderzoekster Hanne Tillemans.
Ook een zekere mate van conflict, zoals schade, hinder, arrestaties of de inzet van waterkanonnen, krijgen meer nieuwsaandacht. «Niettemin stellen we vast dat de berichtgeving, zowel op Eén als VTM, meestal vreedzaam protest toont. Dit is wellicht te wijten aan het feit dat veruit de meeste protesten vredig verlopen», benadrukken de onderzoekers.
Diversiteit onder de deelnemers is een derde belangrijke factor. Wanneer bijvoorbeeld mannen deelnemen aan een protest voor vrouwenrechten of jonge mensen aan een pensioenbetoging zien we een positief effect op de zendtijd en verdubbelt de kans om als hoofdpunt in het nieuws te komen.