Zakken voor een examen kan zwaarder wegen op je gemoed dan je zou denken. Je verliest je zelfvertrouwen, je slaapt onrustig, je hebt minder eetlust, al die gevolgen zijn mogelijk. Om toch vooruit te kunnen en voor je geestelijke gezondheid te zorgen, is het belangrijk om te weten hoe je zulke momenten moet aanpakken. Maar hoe doe je dat eigenlijk, bekomen van een buis?
1 Aanvaard dat het mislukt is
Gemakkelijker gezegd dan gedaan, dat geef ik grif toe. Toch is dit de eerste — en zelfs de meest essentiële — stap om uit de put te klimmen. Het maakt niet uit of je gezakt bent voor één examen of voor je volledige sessie, het effect blijft hetzelfde: je moreel krijgt een stevige klap en die kan lang nazinderen (ik weet waarover ik spreek). Net daarom moet je die mislukking accepteren. Niet alleen om sneller verder te kunnen maar ook om er de nodige lessen uit te trekken. Die zijn lastig maar ook nuttig voor de toekomst.
Hoe ironisch het ook lijkt, vaak zijn de zwaarste en moeilijkste momenten net de ervaringen die ons het meest bijbrengen over het leven en ons de kansen bieden om te veranderen en beter te doen. Je mislukkingen omarmen en aanpakken is de beste manier om emotioneel en mentaal sterker te worden. We hebben het in de context van dit artikel over examens, maar die waarheid geldt in wezen voor alle aspecten van je persoonlijke en professionele leven.
2 Begrijp wat er gebeurd is
Als je eenmaal aanvaard hebt dat je gefaald hebt (bravo dat je zo ver geraakt bent, trouwens!), is het tijd voor een beetje introspectie. De hamvraag die je je moet stellen, is: wat is er gebeurd? Voor je stappen kunt ondernemen om dingen aan te passen, moet je eerst precies begrijpen hoe het fout is kunnen lopen. Heb je te weinig tijd besteed aan je studies? Lukte het niet om voldoende inzicht te krijgen in de materie? Lag het aan persoonlijke problemen (medisch, familiaal, relationeel, mentaal, enz)? Kon je je niet motiveren? Of ben je niet gelukkig met je studies?
Als het antwoord op die laatste vraag positief is, wees dan vooral niet bang om je eerlijk af te vragen of je wel in de juiste richting zit. Het is nooit te laat om het roer om te gooien. Als je zeker weet dat je de materie op zich wel degelijk boeiend vindt en dat er dus een andere reden is waarom je niet geslaagd bent, moet je de tijd nemen om dat uit te pluizen. Het is de beste manier om inzicht te krijgen in de zwakke punten die je misschien hebt, en om die in de toekomst op te vangen.
De derde stap ligt in het verlengde van de vorige. Heb je de problemen die eventueel aan de basis liggen van je mislukte examen(s) geïdentificeerd? Dan moet je voor de spiegel gaan staan en nog dieper graven. Pas dan kun je een echt aanvalsplan opstellen (bij manier van spreken).
Want wat is het alternatief? In je bed blijven liggen en eindeloos tobben over wat je anders had moeten doen? Of waarom de mensheid nog altijd geen tijdmachine heeft uitgevonden? Begrijp me niet verkeerd: een bed is een nuttig en deugddoend meubel en tijdreizen een zeer boeiend vraagstuk. Maar je put er veel meer energie uit als je opstaat en jezelf aanspoort om een plan op te stellen van de dingen die je anders wil aanpakken. Een optie is om een lijst op te stellen van je sterke en zwakke punten. Wees daarbij zo objectief mogelijk — bijvoorbeeld door de ongezouten mening te vragen van je vrienden en familie. Het zal je een duidelijk beeld geven van wat je in je mars hebt.
Laten we een voorbeeld nemen: stel dat je heel goed leerstof kunt samenvatten (een vaardigheid die niet iedereen onder de knie heeft), maar dat je ook een even groot concentratievermogen hebt als de hond in ‘Up’. Op basis van dat inzicht kun je dan je werkmethode aanpassen om het beste resultaat te bereiken (een korte pauze nemen zodra je je concentratie voelt wegglijden, je focussen op goeie bullet points, enz).
4 Richt je blik op de toekomst
De laatste stap in dat lange — maar waardevolle — traject om jezelf weer recht te trekken na mislukte examens is simpel: positief zijn. Het heeft geen zin om jezelf voortdurend te pijnigen en je kapot te piekeren, en al zeker niet in dit soort situaties. Er na een mislukking toch weer met verse moed tegenaan gaan, is de beste manier om sterker te worden als mens en niet opnieuw tegen de muur te lopen. Het haalt ook niets uit om je kop te breken over wat er gebeurd is, je kunt het verleden toch niet veranderen. Raap dus al je moed samen en begin er weer aan. Natuurlijk moet je jezelf niet dwingen om beter te worden — volgens mij is dat zelfs niet echt mogelijk. Maar laat je in elk geval niet meesleuren door deprimerende gedachten en morele moeheid. Daarmee verlies je enkel tijd die je kunt gebruiken om rustig na te denken over hoe je het voortaan anders kunt aanpakken, om iets te doen wat je aangenaam vindt, of om een fijn moment te beleven met je vrienden. Positiviteit blijft in zulke situaties per definitie het beste wapen.
We herhalen het nog eens: hoe teleurstellend en pijnlijk het ook is om te falen, die momenten leren je veel over het leven. Er is ook geen enkele reden om bij de pakken te blijven zitten. Een mislukking zegt niets over wat je waard bent, op welk gebied dan ook. En ze zegt ook niets over hoe goed je het in de toekomst zult doen. Alles kan altijd veranderen, met een beetje wil en motivatie.
