What about...Wintersport? Moeten we afscheid nemen van de skipiste?
Er heerst paniek op de skipiste, waar sneeuw een zeldzaam goed is. Het doembeeld van skiën op een strookje kunstsneeuw wordt realiteit. Moeten we in het tijdperk van klimaatverandering hopen dat er meer sneeuw komt, of zijn wintersporten gedoemd te verdwijnen?
Niet de coronamaatregelen waren deze kerstvakantie de spelbreker voor wintersportfanaten, maar wel de hoge temperaturen. In Delémont, een dorpje in de Zwitserse Alpen, werd op nieuwjaarsdag een nieuw warmterecord vastgelegd: 20,2 graden, in putje winter. Verschillende Zwitserse en Franse skigebieden sloten noodgedwongen de deuren.
Van de regen in de drup
Volgens Marie Cavitte, glacioloog aan de UCLouvain, zal een skiseizoen als dat van dit jaar de norm worden: «Helaas heeft het laatste IPCC-rapport duidelijk aangetoond dat we geen verbetering hoeven te verwachten», legt ze uit op de Franstalige openbare omroep RTBF. «In de toekomst zullen de temperaturen naar verwachting stijgen en de neerslag toenemen.»
De klimaatverandering brengt skigebieden in een lastig parket. Vorig jaar voorspelde het Internationaal Olympisch Comité nog dat tegen 2050 de helft van de Europese skigebieden voorgoed de skilatten zal moeten opbergen. Ook vandaag ondervinden zij al de gevolgen van klimaatverandering aan den lijve. Lager gelegen skigebieden kunnen niet openen, terwijl hoger gelegen skigebieden meer skiërs moeten ontvangen op een kleiner gebied. Gevolg: meer drukte en meer ongelukken.
Kunstmatige helpers
Skigebieden kijken nu naar sneeuwkanonnen als noodoplossing. Een studie van de Technische Universiteit van Dortmund stelde een duidelijke prognose voor die winterbestemmingen: of ze investeren in kunstsneeuw, of ze gaan overkop. Sneeuwkanonnen kan je al inzetten vanaf -2 graden, mits er voldoende luchtvochtigheid is. Een pittoresk winterwonderland zal je er niet mee creëren, maar voor wie op twee latten naar beneden wil slalommen, is alles beter dan geen sneeuw.
Toch waarschuwen specialisten ook voor die piste. Kunstsneeuw, menen zij, is geen duurzame oplossing. Zonder vriestemperaturen is een sneeuwkanon simpelweg een waterkanon. Bovendien zijn er veel ecologische vraagtekens te plaatsen bij het redmiddel. Zo merkt Cavitte op dat sneeuwkanonnen goed zijn voor 60% van de koolstofuitstoot van een skigebied. Het verbruikt hopen energie en water, wat op zijn beurt alleen maar toedraagt aan de klimaatcrisis. De glacioloog herinnert er ons tot slot aan dat massatoerisme altijd een impact zal hebben op de opwarming van de aarde.
Cash voor sneeuw
En dan is er nog het geldprobleem: een sneeuwkanon trekt het prijskaartje voor een skipas flink op. Terwijl lager gelegen skigebieden doorgaans nog betaalbaar blijven voor vakantiegangers, zullen de forse investeringen in kunstsneeuw een streep door de rekening betekenen voor velen onder hen. Hoger gelegen skigebieden, waar er nu wel nog sneeuw ligt, zijn door hun kleinere omvang sowieso al duurder. Investeren in een wintersportvakantie brengt daardoor niet enkel het risico op sneeuwloze winterpret met zich mee, maar ook een risico op rode cijfers.
Bye bye skiën?
Het is onvermijdelijk dat de wintersport zich zal moeten heruitvinden. Skioorden op plaatsen waar de sneeuw nog in overvloed valt, zullen voorlopig nog blijven bestaan – al zal je daarvoor dieper in de buidel moeten tasten. Voor de andere skigebieden, waar de temperatuur niet meer systematisch de grens van -2 graden of lager zal bereiken, is het over 10 à 20 jaar allicht over en uit. Slimme ondernemens zetten de overgang nu al in om te kunnen overleven als toeristische bestemming. Zij begrijpen dat wintersport op de helling staat en bieden andere activiteiten aan waar geen sneeuw aan te pas moet komen. Nordic walking op en rond een berg kan met of zonder vrieskou, evenals bergbeklimmen of een hondenslee besturen. Daarbovenop zijn sneeuwvlokken geen voorwaarde om te kunnen genieten van hooggelegen dorpen en een heerlijk verkwikkende raclette.