Waarom keert de westerse wereld TikTok de rug toe? «We mogen niet naïef zijn»

TikTok is de snelst groeiende app ter wereld, en telt intussen al bijna 4 miljard gebruikers. Toch leggen steeds meer landen de app aan banden. Wat is er aan de hand?

door
Silke Vandenbroeck
Leestijd 4 min.

De afgelopen weken kon je er niet om heen: het ene land na het andere legde TikTok restricties op. Zo heeft Het Witte Huis in de Verenigde Staten de opdracht gegeven aan alle federale agentschappen om TikTok niet meer te downloaden op diensttelefoons of de app te verwijderen. Daarnaast hebben meer dan de helft van de Amerikaanse staten evenals het Amerikaanse leger hun personeel opgedragen de app niet meer op hun diensttelefoons te gebruiken. Vanuit de Verenigde Staten spreidden de restricties zich alsmaar verder uit over de wereld. In Canada, Nederland en de Europese Unie werd TikTok al deels in de ban geslagen.

En ook ons land bleef niet achter. Zowel de federale, Vlaamse als Brusselse regering verboden TikTok op werktelefoons. De Waalse regering heeft plannen voor een TikTok-verbod. Het verbod bij de federale en Brusselse regering geldt voor zes maanden en wordt vervolgens geëvalueerd. Voor de persoonlijke toestellen die door het overheidspersoneel worden gebruikt voor professionele doeleinden, geldt geen verbod, maar wel de aanbeveling om de app niet te installeren.

Spionage

Maar waarom wordt TikTok zo geviseerd? Het heeft alles te maken met China. TikTok is een Chinees platform en het moederbedrijf van TikTok, ByteDance, zou gevoelige data, zoals informatie over locaties, kunnen overdragen aan de Chinese overheid. Zo verwijzen cyberspecialisten naar wetten die het mogelijk maken dat Chinese bedrijven in het geniep data moeten overmaken aan het Chinese bewind.

Maar daar blijft het niet bij. FBI-directeur Christopher Wray zei begin december dat zijn bureau bedenkingen had bij de veiligheid van de app. De Chinese regering heeft namelijk de controle over het algoritme dat gebruikers van de app content voorschotelt. «Dat geeft hen de mogelijkheid om de inhoud te manipuleren en, wanneer ze willen, voor beïnvloedingscampagnes te gebruiken», zei Wray tijdens een lezing aan de Universiteit van Michigan. «Bovendien heeft de Chinese regering via de app toegang tot de software van telefoons. Ze kan de gebruikersdata aftappen en gebruiken voor spionagedoeleinden.» Ook premier Alexander De Croo (Open Vld) is die mening aangedaan: «We mogen niet naïef zijn: TikTok is een Chinees bedrijf dat vandaag verplicht is om samen te werken met de Chinese inlichtingendiensten. Dat is de realiteit. Daarom ligt het voor de hand om het gebruik van TikTok op de toestellen van de federale overheid te verbieden.»

De zorgen bleken terecht. Eind december kwam naar buiten dat ByteDance gegevens van TikTok had gebruikt om de locaties te achterhalen van journalisten die kritische stukken hadden geschreven over TikTok en ByteDance.

Wat zegt TikTok?

TikTok zelf hoort het uiteraard donderen in Keulen en distantieert zich van ByteDance. Bovendien ontkent TikTok de veiligheidsrisico’s. Het bedrijf zegt namelijk dat het nog nooit een aanvraag van de Chinese overheid heeft ontvangen om data over te maken en dat het er ook niet op in zou gaan.

Net als in de Verenigde Staten rolt TikTok in Europa op dit moment een plan uit waarmee het iedereen probeert te overtuigen dat de gegevensverwerking correct verloopt. In het Ierse Dublin en Noorse Hamar zou het bedrijf datacenters in gebruik nemen, waardoor de gegevens van de Europese gebruikers lokaal zullen worden opgeslagen. Het wordt dan volgens TikTok onmogelijk voor de Chinese overheid om het bedrijf te verplichten Europese gegevens over te dragen. Werknemers van het bedrijf buiten Europa zullen wel nog toegang hebben tot data, maar alleen voor specifieke redenen en met strikte procedures waarop een extern bedrijf zal toekijken, klinkt het.

Wat kan jij doen om je gegevens te beschermen?

De eenvoudigste manier om je gegevens te beschermen is door de app natuurlijk te verwijderen van je gsm. Maar niet iedereen wil of kan dat. Met deze tips kan je alsnog je privacy beschermen.

• Schakel van een openbaar account over op een privéaccount.

Op die manier deel je enkel informatie met personen die je vertrouwt.

• Geef TikTok geen toegang tot je contacten, Googleaccount of andere sociale media.

TikTok vraagt vaak toestemming om rond te snuffelen in je andere sociale media, maar dat is nergens voor nodig.

• Geef TikTok geen toegang tot je locatie.

Je locatie delen met TikTok heeft geen enkel nut, de app heeft die informatie niet nodig om goed te functioneren – in tegenstelling tot Google Maps of Waze.

• Deel geen gevoelige informatie via berichten op TikTok.

ByteDance, het moederbedrijf achter TikTok, kan je berichten lezen. Deel dus geen belangrijke info op de app. Mocht er bovendien binen TikTok of ByteDance ooit een lek zijn, zit je veilig.